Khi đó, thách thức đối với doanh nghiệp (DN) Việt Nam sẽ rất lớn vì không chỉ tự do hóa hàng hóa, dịch vụ mà còn cả vốn, cần lao có kỹ năng
Thách thức lớn nhất đặt ra là DN Việt Nam làm sao để hưởng các lợi thế từ TPP. Thay vì để các địa phương tự quyết định, nhà nước có thể đưa ra những quy định, yêu cầu chung về môi trường đối với các dự án nhà máy nhuộm, như vậy DN mới có thể bạo dạn đầu tư phát triển.
Cuối năm 2015, cộng đồng kinh tế ASEAN sẽ hình thành. Bên cạnh đó là cạnh tranh lao động. Trước thực trạng DN bị hỗn loạn thông báo về TPP và có quá ít thông tin chính xác liên quan đến mình, ông Diệp Thành Kiệt cho rằng DN phải hiểu luật, theo dõi quá trình thương thảo TPP để nắm rõ mặt lợi - bất lợi và phải có đủ “sức khỏe” để dự cuộc chơi chung.
Nguồn cung thiếu, các DN nhận thêm đơn hàng thì DN sẽ cạnh tranh mua nguyên phụ liệu và tự mình giết mình.
Với TPP, trước đây có 11 nước, nay thêm Nhật Bản, các bên vậy kết thúc thương thảo trong cuối năm nay. Trong ngành dệt may, DN có thể nhập bông, kéo sợi nhưng không địa phương nào cho phép lập nhà máy nhuộm. Khi vào TPP, ngành dệt may Việt Nam sẽ bị cạnh tranh ác liệt hơn về nhiều mặt Ảnh: HỒNG THÚY Ngoài ra, trong khu vực đang hình thành khu vực tự do mậu dịch ASEAN+6, dự kiến năm 2015 sẽ hoàn tất.
Xuất khẩu dệt may và da giày Việt Nam đang phụ thuộc nhiều vào khối TPP. Nhu cầu về nguyên phụ liệu ngành may đang bùng nổ. Ông Diệp Thành Kiệt, Phó chủ toạ Hội Da giày Việt Nam, viện dẫn: Năm 2012, Việt Nam xuất khẩu dệt may đạt 17,2 tỉ USD; riêng xuất khẩu vào Mỹ, Nhật là 9,5 tỉ USD. Hiện trong ngành da giày, DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) chiếm 75% kim ngạch xuất khẩu dù rằng chỉ chiếm trên 20% lượng DN.
Với việc tham gia hàng loạt hiệp nghị thương nghiệp, nếu không cẩn thận thì mở cửa thị trường bên này lại làm cho các nước không phải TPP lợi dụng vị thế của Việt Nam mà xâm nhập TPP. Đối mặt nhiều thách thức Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, với TPP, câu hỏi lớn nhất là chúng ta sẽ có được kết quả như hiệp nghị thương nghiệp song phương (BTA) với Mỹ hồi năm 2002 hay kết quả với WTO năm 2007.
Lâu nay, DN chỉ quan hoài việc đưa hàng đi Mỹ, châu Âu sẽ phải cạnh tranh thế nào thì nay, họ đến ngay tận sân nhà mình để cạnh tranh với mình.
Lê Quang Hùng, chủ toạ HĐQT Công ty May Garmex Sài Gòn, cho rằng TPP giúp DN có thời cơ tìm khách hàng, lựa chọn khách hàng và tái cơ cấu thị trường xuất khẩu. Hiện chưa có nhiều DN trong nước tính phương án tự cứu mình. Còn kéo dài tình trạng hiện tại, Việt Nam phải bằng lòng sống kiếp gia công. Nếu cộng cả Úc, Canada thì xuất khẩu dệt may của nước ta vào khối TPP là 58%.
Doanh nghiệp sẽ tiếp kiến “chết”?! Ông Lương Văn Lý, Phó chủ toạ CLB thương buôn Sài Gòn, dự đoán với tình hình bây chừ, sau khi ký TPP xong sẽ có một số lượng đáng kể DN Việt Nam phải chấm dứt hoạt động.
Ông Phạm Bình An, Giám đốc trọng điểm WTO TP HCM, cho rằng cần phải đồng bộ các chính sách đối với công nghiệp phụ trợ để khẩn hoang lợi thế.
Trước mắt, DN rất cần sự sáng tỏ trong chính sách, đồng bộ hóa vấn đề môi trường. Hay nói cách khác, Việt Nam có thể trở thành một cứ điểm của các DN nước ngoài trong khi các DN Việt Nam không còn chỗ đứng. Khi các nhà máy này đi vào hoạt động, chúng ta không lo thiếu nguyên phụ liệu làm hàng xuất vào TPP để hưởng thuế suất bằng 0 nhưng vấn đề DN và nhà nước Việt Nam hưởng được lợi gì trong đó.
Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) là hiệp định thương nghiệp tự do giữa các nước ở ven 2 bờ Thái Bình Dương, đích tiến tới loại bỏ từ 90% trở lên các rào cản về thuế quan cho hàng hóa, dịch vụ của đối tác dự hiệp nghị.
Cạnh tranh gay gắt Theo các DN, thách thức lớn nhất hiện thời là nguyên phụ liệu. Như vậy, có thể thấy sự lệ thuộc của chúng ta vào thị trường TPP là rất lớn. Trong điều kiện chưa có thông tin cụ thể về TPP như hiện, DN có thể quay lại tìm hiểu các cam kết của Việt Nam trong WTO vì TPP có cam kết cao hơn WTO.
Nhiều nhà đầu tư nước ngoài, kể cả Mỹ, đã và đang xúc tiến các dự án đầu tư sản xuất sợi, vải, phụ liệu chuẩn bị cho TPP.
Việc trước tiên DN phải làm là nắm thông tin, nắm bắt thiên hướng đàm phán và tự chuẩn bị. Bên cạnh đó, VCCI và các hội ngành nghề nên tổ chức tập huấn cho DN để DN chuẩn bị tham dự TPP.
Hiện xuất khẩu Việt Nam danh tức là tăng gần 20%/năm nhưng thực tế 65% kim ngạch xuất khẩu nằm trong tay các nhà đầu tư nước ngoài và chưa thể nói trước mai sau sẽ thế nào. Hiện năng suất lao động của DN Việt còn thấp so với nhiều nước, đã đến lúc cần phải nghĩ suy chẳng thể dựa vào nguồn cần lao ngành may dồi dào mà phải đầu tư tăng năng suất cần lao.
Xuất khẩu toàn ngành da giày đạt 8,7 tỉ USD thì đã có 3,6 tỉ USD xuất khẩu vào Mỹ, Nhật, chiếm 41%. Theo bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc trọng điểm WTO - Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Việt Nam kỳ vọng sẽ được hưởng lợi từ TPP nhưng không ít khó khăn đang chờ đợi ở phía trước.
