Doanh nghiệp game: Định dạng mô hình nào ?

 Infogame - Với tốc độ phát triển mau chóng của làng game Việt hiện giờ, số lượng các doanh nghiệp sinh sản và phát hành game đang tăng trưởng liên tiếp. Dù vẫn còn 1 số ách tắc trong khâu phát triển sản phẩm, song có thể nói, sự góp mặt của các đơn vị này ở mảng thị phần nội dung số Việt Nam đang hoàn toàn áp đảo các lĩnh vực khác. Có điều, đâu là mô hình đích xác để các doanh nghiệp đạt hiệu quả hoạt động cao nhất, thì đến nay câu chuyện vẫn còn đáng bàn. 

Giới quan sát nhóng rằng, các doanh nghiệp game đều đang hoạt động theo mẫu hình doanh nghiệp chung trong nước, có tiến có lùi, nhất là giữa bối cảnh kinh tế bị nhiều tác động bất lợi hiện giờ. Nhưng, do hiện trạng làm ăn có sự khác biệt, nên giữa các doanh nghiệp game lại tồn tại những kiểu mô hình riêng, miêu tả sự năng động tính nết cộng tác của mỗi đơn vị.  Các doanh nghiệp đều tự quyết định chọn mô hình hạp với mình.   Ba dạng phổ quát  Tính đến nay, sau 10 năm hoạt động giữa thương trường, cộng đồng doanh nghiệp game Việt đang định dạng ở 3 mẫu mô hình hoạt động, phát triển tương hợp. Thứ nhất là mô hình doanh nghiệp phân nhánh, như mọi doanh nghiệp khác trong nền kinh tế chung. Các doanh nghiệp sẽ bắt đầu từ 1 đơn vị cụ thể, 1 góc cạnh cụ thể, sau đó nâng tầm, mở mang và mở thêm các doanh nghiệp bé hơn, tạo nhánh đồng bộ để bồi dưỡng cho doanh nghiệp lớn. Mô hình này có thể coi là “mẹ - con”, đi từ công ty TNHH, đến cổ phần và tạo group.  VNG là doanh nghiệp điển hình cho mô hình "nhánh lá" truyền thống.  VNG là 1 đơn vị mẫu của hướng này. Từ chỗ chỉ chăm chú làm game online, tên gọi VNG, sau 10 năm, giờ doanh nghiệp đã ở vị trí dẫn đầu làng game, với số công ty con trực thuộc không ngừng mở mang, đủ dạng nội dung số. Có thể lược tính phân chia các đơn vị VNG như nhóm game có sẵn, mảng mạng tầng lớp (Zing Me), dữ liệu (VinaData), nhạc số (Zing MP3), thương nghiệp điện tử (123mua.vn, 123phim.vn…). tuốt tạo nên hình trạng “1 cây” VNG càng ngày càng mở mang “tán lá”. Các công ty FPT Online, VTC Game… đều theo mô hình này. Điểm nhấn là các doanh nghiệp lấy game làm trục quan yếu để đầu tư phát triển. Thứ hai, mô hình doanh nghiệp “group”. Đây là các doanh nghiệp phát triển từ xu thế MBA của thị trường, cần có tương tác phối hợp với nhau để cùng đạt đích chung, đi từ những đơn vị nhỏ, hình thành 1 công ty lớn. Tuy nhiên, công ty lớn này không hề thâu tóm các đơn vị bên dưới, mà “dàn hàng ngang” cùng tiến. Doanh nghiệp theo mô hình này có sự linh hoạt cao hơn và tính chủ động lớn hơn ở mỗi đơn vị cá thể, và trong từng cảnh huống có thể tách nhập thuận tiện.  SSGroup là sự phối hợp nhiều đơn vị nhỏ cùng làm.  SSGroup Game đang là đơn vị điển hình cho mô hình này. Với phương châm “kết nối ham và san sẻ giá trị cho nền công nghiệp game Việt Nam”, doanh nghiệp này được “thiết kế kết cấu mở” với nhiều đơn vị thành viên cùng tích hợp vào, như Game5, Game3… nền móng căn bản của group này vẫn là công ty SSSoftware (sáp nhập từ WinGame và SSGame), nhưng hướng đi lại là mời gọi nhiều đối tác cùng làm việc, phát triển các sản phẩm game trực tuyến và các cổng game, cổng tiêu khiển. Khá nhiều đơn vị game nhỏ tại làng game Việt đang có xu thế theo dạng này trong vòng 2 – 3 năm đến. Thứ ba là dạng doanh nghiệp “phân tích”. Các cá nhân chủ nghĩa hoặc nhóm nhỏ sau thời kì dài “tôi luyện” tại các công ty lớn sẽ tách thành các doanh nghiệp riêng, hoàn toàn độc lập về tài chính, nhân cách pháp nhân… với đơn vị trước đó. Mô hình này hiện đang bùng phát ở thị trường game nước ta.  GOSU là dạng doanh nghiệp "phân tích" để khẳng định sự độc lập riêng.  Một thí dụ rõ nét cho dạng này, là nhà phát hành GOSU. Bắt đầu từ 1 nhóm bạn trẻ làm việc ở SunSoft, bằng máu nóng, người đứng đầu nhóm đã mua lại thương hiệu và kéo tất cả nhóm ra lập công ty mới tên GOSU. Công ty ban sơ lo về thông báo điện tử tổng hợp, truyền thông và vận hành cổng game; nhưng từ khi kêu gọi được nguồn đầu tư, GOSU đã chóng vánh xác định được vị thế phát hành gắn với tựa game Cửu Âm Chân Kinh. Sau sự cố xảy ra với SunSoft vào tháng 4/2013, GOSU bị ảnh hưởng vì liên quan về dịch vụ hạ tầng, điều này khiến doanh nghiệp thêm nạm xác định vị thế độc lập riêng của mình. Xét bối cảnh ngày nay, có thể khẳng định những công ty nhỏ hoặc mới thành lập này đang tạo nguồn lực mới cho làng game Việt. Cạnh GOSU, có thể kể đến vài đơn vị như SGame, Vivoo, CMN, G247… với có mô hình hao hao, cùng phá thế “kiềng 3 chân” VNG, FPT, VTC bấy lâu và dự báo 1 cuộc cạnh tranh sẽ đến ở thị trường nội dung số Việt Nam..  GOSU đang cố khẳng định sự độc lập so với thương hiệu SunSoft.   Vấn đề ở cam kết bổn phận  Điều quan yếu với công tác thị trường của làng game, là các doanh nghiệp dù theo mô hình nào, nền móng vẫn là văn hóa doanh nghiệp sẽ xây dựng ra sao. bổn phận với cộng đồng khách hàng, với game thủ, là điểm nhấn để các đơn vị đạt mục đích làm ăn kinh dinh của mình. Một nhà phát hành game lớn ở phía Nam phân vua, mỗi doanh nghiệp luôn tự chọn cách đi và định hình thị phần khác nhau, miễn làm ăn hiệu quả và tuân chính sách quản lý của quốc gia, coi trọng luật pháp và đạo đức kinh dinh. Là doanh nghiệp group hay nhà phát hành “tách riêng từ đơn vị lớn”, công tác chăm chút khách hàng, gắn với người tiêu dùng để đảm bảo lợi quyền chính đáng của họ, vẫn là tôn chỉ hoạt động chính.  Dù muốn hay không, bổn phận san sẻ cộng đồng vẫn là cốt lõi của doanh nghiệp game.  Bất kỳ đơn vị nào vi phạm về đạo đức tiêu dùng, vô bổn phận với khách hàng, cũng sẽ phải trả giá và thất bại. Sự giám sát của cơ quan quản lý quốc gia sẽ là chủ chốt để định vị hướng đi cho doanh nghiệp. Thực trạng đáng lo của các doanh nghiệp game hiện, là sự thiếu chăm chút bổn phận cùng cộng đồng. Có thể đặt giả định, một khi doanh nghiệp thờ ơ trách nhiệm với game thủ, thì mô hình nào cũng có thể xảy ra chuyện thoái thác, coi nhẹ việc chăm sóc khách hàng, làm tổn thất người tiêu dùng. Đơn cử 1 doanh nghiệp “hình nhánh cây”, khi xảy ra sự cố ở 1 sản phẩm game cụ thể, game thủ rất khó tương tác được đến “đỉnh tháp” vì các đơn vị trực thuộc sẽ “đẩy qua đẩy lại” về trách nhiệm bồi hoàn, xử lý sự cố, trong khi công ty mẹ có thể thờ ơ.  Thiếu chăm sóc trách nhiệm cộng đồng sẽ chỉ làm các doanh nghiệp khốn đốn.  Trái lại, nếu là doanh nghiệp nhỏ nhưng đề cao trách nhiệm cộng đồng, gắn bó sản phẩm, có sự san sẻ, nối kết trước sau, thì người chơi luôn được bảo vệ và chăm sóc tốt. Do đó, dẫu doanh nghiệp đi theo mô hình nào, hướng phát triển nào, nhưng bảo đảm nhận thức đầy đủ về trách nhiệm cộng đồng, có lộ trình hoạt động nghiêm túc thì vẫn sẽ có được những giá trị bền vững, góp phần xây dựng thành công nền công nghiệp nội dung số Việt Nam.  Dù ở mô hình nào, các doanh nghiệp game Việt vẫn cần xác định trách nhiệm cộng đồng lớn.   Thanh Nguyên.