 | | PGS. TS Nguyễn Ngọc Chí |
PGS. TS Nguyễn Ngọc Chí, Khoa Luật, Đại học nhà nước Hà Nội đưa ra quan điểm như trên, khi thảo luận với phóng viên Báo Giao thông xung quanh câu chuyện tỷ lệ án treo đối với các tội danh tham nhũng đang rất phổ thông, bên lề Hội thảo “Hoàn thiện các quy định của Bộ luật Hình sự nhằm bảo vệ các quyền căn bản của công dân trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam”. Hội thảo do Bộ Tư pháp phối hợp với Viện KAS (Konrad Adenauer-Stiftung, Cộng hòa Liên bang Đức) tổ chức trong hai ngày 22 và 23/7 tại Hà Nội.Tham nhũng được nhận định là nghiêm trọng và phổ quát, diễn ra ở nhiều cấp, ngành, song đến nay gần như chưa có một cơ quan quản lý quốc gia nào thông qua việc tự thẩm tra mà phát hiện ra tù tham nhũng. Ông nghĩ sao?
Đúng là các cơ quan quốc gia tự phát hiện ra tham nhũng rất ít. Đẵn do các cơ quan thanh tra, rà soát phát hiện ra và chuyển cơ quan điều tra. Và một số vụ do cơ quan thông tin đại chúng phát hiện.
Theo tôi, cơ chế thực thi quy định của pháp luật giờ không rõ ràng. Cụ thể, trong luật có nói: Người đứng đầu phát hiện, bẩm, chuyển cho cơ quan có thẩm quyền về các hành vi tham nhũng và người tham nhũng. Nhưng luật lại không quy định chi tiết là trong mỏng hàng năm, hàng quý lại phải có mục có hay không có tham nhũng trong đơn vị do mình quản lý. Nghĩa là không quy định buộc. Thứ hai, chế tài để xử lý người đứng đầu đối với hành vi tham nhũng xảy ra ở đơn vị mình quản lý lại rất hạn chế. Bình thường, khi bàn đến nghĩa vụ hình sự thì chỉ truy cứu bổn phận hình sự đối với những hậu quả trực tiếp. Còn nếu anh đứng đầu mà để cấp dưới tham nhũng thì lại chịu trách nhiệm chính trị thôi.
Thường ngày hành vi tham nhũng là liên quan đến người đứng đầu. Tức là ông cùng “dây”, “phe” với nhau rồi, thì ai lại đi tự chặt tay mình? căn do, thực chất của vấn đề nằm ở chỗ này. Nếu người đứng đầu cơ quan không “dính” tay vào thì tham nhũng cũng khó xảy ra. Thế nên, không những không cáo giác, lại còn bao che nữa.
Có nghĩa là hoàn toàn không có yếu tố luật pháp chưa đầy đủ, đồng bộ?
Pháp luật đã quy định rồi và cũng tương đối đồng bộ, nhưng vấn đề nằm ở cơ chế thực thi luật pháp. Trong kiểm soát quyền lực, người ta rất tôn trọng việc kiểm soát bên trong nội bộ với nhau. Đã “hỏng” từ bên trong rồi thì “ông” thanh tra, soát, kiểm toán cũng khó mà làm gì được. Ngay cả cơ quan điều tra cũng thế. Đấy là chưa nói đến chuyện những “ông” thanh tra, rà, kiểm toán có thể bị mua chuộc nữa thì phát hiện làm sao được.
Vậy theo ông, cần có những cơ chế nào để ngăn chặn loại tù hãm này?
Vấn đề không phải là quy định pháp luật mà là việc thực thi pháp luật. Trong thực thi luật pháp có áp dụng luật pháp. Phải nói, luật pháp của chúng ta đã khá đồng bộ về phòng ngừa và chống tham nhũng từ luật chung đến các luật chuyên ngành. Vậy vấn đề nằm ở việc thực thi luật pháp vẫn chưa nghiêm. Vấn đề kiểm soát quyền lực quốc gia nói chung và kiểm soát việc thực thi luật pháp gian tham nhũng nói riêng đang có “vấn đề”. Quan trọng nhất là tạo ra cơ chế dân chủ để quần chúng. #, Cán bộ, công viên chức trong một cơ quan giám sát được việc thực hiện pháp luật của những người có chức sắc, trách nhiệm trong cơ quan mình; phải sáng tỏ, công khai và phải có cơ chế bảo vệ người tố cáo. Còn bây chừ khâu đó đang “buông”.
Cảm ơn ông! Minh Thành (Thực hiện)
|
